Kun je videocameratoezicht inzetten voor het traceren van vandalisme?

Toelichting

Een casus als toelichting. De afgelopen tijd heeft een onderwijsinstelling te maken met vandalisme in lokalen door studenten. Dat leidt tot aanzienlijke kosten. De organisatie heeft al op een paar manieren geprobeerd om het vandalisme te voorkomen en de daders te traceren. Zo zijn studenten gekoppeld aan specifieke computers en hebben docenten de lokalen na afloop van de lessen gecontroleerd. Helaas geeft dit alleen kortdurend verbetering. Het probleem lost er niet mee op. De organisatie wil nu camera's ophangen in de betreffende lokalen.

De vraag is: hoe kan toezicht met videocamera's op de juiste manier worden ingezet. Zijn er specifieke richtlijnen of best practices die we moeten volgen om aan de wet- en regelgeving (specifiek de AVG) te voldoen?

Antwoord

Een onderwijsinstelling mag videocameratoezicht alleen inzetten op de campus voor de beveiliging van personeel, studenten en eigendommen, als die toezicht niet op een andere manier kan worden geregeld. De verwerkingsgrondslag daarvoor is gerechtvaardigd belang. Er gelden wel strenge voorwaarden. Zo moeten mensen kunnen weten dat er camera's hangen, maar ze mogen niet overal hangen. Camera's zijn bijvoorbeeld niet toegestaan in toiletten en kleedruimtes (ruimtes waar mensen bloot kunnen zijn).

Meestal is een DPIA vereist

Het inzetten van dit toezicht alleen op basis van de verwerkingsgrondslag 'gerechtvaardigd belang' is meestal niet voldoende. Zodra videocameratoezicht structureel wordt ingezet, is er ook een DPIA nodig om die cameratoezicht verantwoord te regelen met zo weinig mogelijk inbreuk op de privacy.

Manier waarop je de camera's inzet is belangrijk

In eerste instantie is het belangrijk om te kijken welke manier van videocameratoezicht proportioneel is. Camera's die constant draaien in een lokaal maken al snel een te grote inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van studenten en docenten. Je moet dan eerst bekijken of je bijvoorbeeld kunt volstaan met een camera die op de toegangsdeur is gericht, of dat nepcamera's wellicht afdoende zijn.

Tips voor je interne proces

• Lees de regels voor cameratoezicht van de AP
• Maak een reglement voor videocameratoezicht en leg dat ter instemming voor aan de medezeggenschap (OR en studentenraad). Regel hierin ook hoe je omgaat met het (tijdelijk) inzetten van een verborgen camera. Let op de overlap met het ICT-reglement. In het downloadcentrum vind je een template Reglement Videocameratoezicht.
• Zorg voor een DPIA waaruit duidelijk wordt wat je precies gaat doen en hoe je maatregelen treft om hoge risico's te verminderen.
• Zet je (tijdelijk) heimelijk cameratoezicht in, dan voer je een aanvullende DPIA uit. De DPIA voor het reguliere cameratoezicht dekt dit niet af.

DPIA-onderdelen

In de DPIA kan kritisch worden nagedacht over:

• De proportionaliteit (zoals de hierboven genoemde nepcamera’s).
• Of de camera’s continu aan moeten staan of niet.
• Of de camera’s verborgen worden of niet.
• Welke bewaartermijnen worden gehanteerd.
• Hoe de beelden veilig kunnen worden opgeslagen.
• Wanneer en met welke partijen de beelden mogen worden gedeeld.
• De wijze waarop betrokkenen (de studenten) hun rechten uit kunnen oefenen.

^{Het antwoord op deze pagina is gebaseerd op een advies van ICTRecht aan MBO Digitaal.}