Mag een student heimelijk opnames maken van een gesprek of les?

Antwoord

Allereerst goed om te weten: het maken van een opname voor privégebruik (geluid en/of beeld) valt niet onder de werking van de AVG. Het maken van heimelijk opnames valt onder het strafrecht en eventueel het auteursrecht. Juridisch gezien is er een verschil tussen het opnemen van geluid en beeld.

Geluidsopname

Ja, een student mag zonder toestemming te vragen een geluidsopname maken van een gesprek of les waaraan de student zélf deelneemt. Als een student een opname maakt, bijvoorbeeld om het nog eens te beluisteren voor aantekeningen, is dat dus toegestaan zonder er toestemming voor te vragen. Maar de geluidsopname mag niet worden verspreid.

Dit is waarschijnlijk ook het geval als de opname uitsluitend wordt verstrekt aan een zieke medestudent die ook de doelgroep van de les is, mits de opname niet verder wordt verspreid. Dit valt onder het delen in zeer beperkte kring._¹

Als je geen deelnemer bent aan een gesprek of les, maar je maakt wel een opname, dat geldt dat als 'afluisteren'. Dat is strafbaar. Het delen van zo'n opname schendt de privacy van de deelnemers en kan ook een inbreuk zijn op auteursrecht (bijvoorbeeld bij de opname van een les). Bedenk ook dat in een onderwijssituatie de Auteurswet vaak van toepassing is, zoals bij een hoorcollege. Alleen de maker zelf mag 'het werk' openbaarmaken of publiceren.

Beeldopname (filmpje)

Nee, je mag niet zonder aankondiging of toestemming filmen. De regels rondom het opnemen van beeldmateriaal zijn strenger. Als je een video of filmpje wilt maken op een niet publieke plek, dan moet je dit altijd van tevoren kenbaar maken. Ook als dit materiaal alleen voor privégebruik is bedoeld. Doe je dat niet, dan ben je strafbaar.

Let op: een opname waarvoor toestemming is verleend mag niet openbaar worden verspreid (tenzij daarover extra afspraken zijn gemaakt).

Tips voor je interne proces

Zorg ervoor dat je als organisatie voorschriften hebt over het gebruik van geluids-, foto- en filmmateriaal. Neem daarin alle situaties mee:

• gebruik door de onderwijsinstelling zelf (met bijvoorbeeld een verwijzing naar het beleid videocameratoezicht)
• gebruik door de leraar/docent
• gebruik door de studenten

Soms moeten er immers opnames worden gemaakt voor de opleiding zelf.

Zorg ook voor een procedure binnen de organisatie die gevolgd kan als een student stiekem filmpjes maakt en deze publiceert.

Interessante links

• Bewijskracht van stiekem gemaakte beeld- en geluidsopnames
• AOb - Ministers: 'Stiekem filmen in de klas is verboden'

¹ Veiligheid op school, vergaderblad _{"De AVG is niet van toepassing wanneer een filmpje is bedoeld voor privédoelen. Deze uitzondering geldt niet wanneer gegevens op internet voor een onbepaald aantal personen toegankelijk worden gemaakt en/of wanneer gegevens geïndexeerd kunnen worden door een zoekmachine. Als de leerling een filmpje maakt en dit in zeer beperkte kring deelt, kan de uitzondering wel van toepassing zijn."}